Obornik.

Obornik to odchody zwierząt zmieszane ze ściółką. Wartość jego zależy od rodzaju i sposobu żywienia zwierząt, od których pochodzi, materiału użytego na ściółkę oraz metody przechowywania nawozu. Wartość nawozowa obornika zależy również od jego stosowania.

W zależności od rodzaju obornika i wymagań roślin warzywnych, stosujemy zróżnicowane dawki nawozu: od 40 kg do 80 kg na 10 m2. Najbardziej wymagające pod tym względem są: selery, ogórki, cebula, rośliny kapustne, pomidory karłowe i cukinia.

Glebę nawozimy raz na 2—3 lata, przestrzegając następujących zasad:

— Obornik przykopujemy jesienią (X—XI). Na wiosnę (III—IV) możemy stosować tylko nawóz dobrze rozłożony.

— Obornik rozrzucamy i przykopujemy zaraz po przywiezieniu na działkę. Gdy nie można tego zrobić, formujemy z niego pryzmę, którą starannie okrywamy ziemią.

— Staramy się używać obornika dobrze rozłożonego, szczególnie pod warzywa o krótkim okresie wegetacji, które inaczej nie zdążą z niego skorzystać.

— Wiosną obornik świeży, szczególnie gdy jest silnie słomiasty, może nawet działać szkodliwie. Utrudnia podsiąkanie wody, powodując przesuszenie gleby i ogołaca ziemię z azotu, bo bakterie, które zostały wraz z nim wniesione pobierają w pierwszym okresie nie tylko azot zawarty w oborniku, ale również ten, który znajduje się w glebie.

— Na glebach cięższych obornik przykrywamy płytko — 10—15 cm, na glebach lekkich głębiej — ok. 20 cm.

— W miarę możliwości staramy się nawozić glebę obornikiem w pogodę bezwietrzną i wilgotną.

Tabela. Skład kału różnych zwierząt (w %)

Rodzaj kału	Woda	Sub stancja orga niczna	Azot N	Fosfor P2O5	Potas K2O	Wapń CaO
Kał krowi	84	15	0,3	0,2	0,1	0,1
Kał koński	76	21	0,5	0,3	0,3	0,3
Kał świński	80	12	0,6	0,2	0,4	0,4
Kał owczy	60	27	0,8	0,2	0,2	0,6
Kał kurzy	58	30	2,0	1,8	1,5	4,5
Kał gołębi	55	28	3,0	1,5	1,4	1,0

Ponieważ nawóz kurzy, gołębi i króliczy (tabela) jest bardzo bogaty w składniki pokarmowe, przy czym przeważnie zawiera mało ściółki, stosujemy go w dużo mniejszych dawkach — w suchym stanie 0,3 kg na 10 m2. Dajemy go na wiosnę, najlepiej do pogłównego zasilania. 1,5 kg nawozu zalewamy 10 litrami wody i pozostawiamy, aż roztwór przefermentuje. Trwa to około trzech tygodni. Do zasilenia roślin w okresie wegetacji na 1 litr roztworu dodajemy 10 litrów wody.

W ten sam sposób można również zasilać rośliny krowieńcem, czyli kałem bydlęcym zmieszanym z wodą. Na wiadro suchego krowieńca bierzemy 4 wiadra wody i bardzo dokładnie mieszamy. Krowieniec dobrze jest uzupełnić superfosfatem potrójnym. Na beczkę 50 litrów dodajemy 1 kg tego sztucznego nawozu. Po przefermentowaniu możemy zasilać rośliny stosując na 1 litr krowieńca — 10 litrów wody dla roślin młodszych lub na 1 litr krowieńca — 5 litrów wody dla roślin starszych. Zabieg ten przeprowadzamy na wiosnę, stosując go w miarę potrzeby dwu- lub trzykrotnie. Podlewamy rośliny konewką, uważając, żeby nie opryskać liści. Po wsiąknięciu ziemię należy płytko wzruszyć, aby uniknąć strat azotu.

Obornik może być także stosowany jako składnik kompostu. Trzeba go wtedy przykryć ziemią lub innym materiałem, aby uniknąć strat, ale nie dawać na spód stosu kompostowego, gdyż składniki mogą ulec wypłukaniu.

Obornika świńskiego używamy w ostateczności. Wielu doświadczonych ogrodników zaleca nawozić nim glebę tylko po uprzednim rocznym kompostowaniu. Poza tym warto wiedzieć, że w małych podmiejskich chlewniach jako ściółkę stosuje się chwasty, które grożą zachwaszczeniem działki.

Obornik jest doskonałym nawozem organicznym. Przez wprowadzenie dużej ilości pożytecznych mikroorganizmów sprawia, że gleba żyje. Jest jednak bardzo trudny do zdobycia, trzeba więc nim umiejętnie gospodarować.